Monday, September 18, 2006

Παπαδιαμαντικά Ι

Ο μεταφρασθείς μεταφραστής

Ως γνωστόν, ο ημέτερος μέγας διηγηματογράφος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης υπήρξε είς εκ των δεινοτέρων μεταφραστών, μεταφράσας εν τη Ελληνική γλώσση πολλά εκ των λογοτεχνημάτων των σημαντικοτέρων ετερογλώσσων συγγραφέων, μεταξύ άλλων το αριστούργημα «Το Έγκλημα και η τιμωρία» του Θεοδώρου Δοστογέφκη, το διήγημα «Η Κληρονομία» του Γκυ ντε Μωπασάν, τινά εκ των διηγημάτων του Αντωνίου Τσέχωφ, το μυθιστόρημα «Ο Μαξιώτης» του Χωλ Κέην, το «Που υπάγεις» του Ερρίκου Σέγκεβιτς, κ.α..

Όμως και ο περισπούδαστος Παπαδιαμάντης έχει πολλάκις μεταφρασθεί παρά τοις Ευρωπαίοις ως αρμόζει τοις μεγάλοις λογοτέχναις. Οι Νεοέλληνες θεωρούντες εαυτούς Ευρωπαίους, προέβησαν εις μαζικήν μετάφρασιν του Παπαδιαμάντου αλλά και του Ροΐδη, του Βιζυηνού, του Βικέλα και λοιπών παλαιϊκών συγγραφέων, ούτως ώστε καταστή το σκωληκόβρωτον έργον τους κτήμα ουχί μόνον μυημένων και διοπτροφόρων, αλλά και παντός βαρυνομένου την ανάγνωσιν και τα λεξικά και χασμωμένου εν καφετερίαις φραπεπότου, δυνάμενον μέσω της νεοελληνιστί μεταφράσεως να αντικαταστήση τα εν παραλίαις αρλεκίνια αναγνώσματα, επιπροσθέτως να κοσμήση τας όψεις τοιούτων αναγνωστών με αγλαήν αύραν διανόησης, και εν πάσει περιπτώσει να προσδώση κύρος και ποιότητα εις τας κιτρινοχρόους φυλλάδας μεθ' ων εβδομαδιαίως συνεκδίδεται.

Labels:

19 Comments:

Blogger Π said...

Artanis έλα να δεις, αμετανόητος ο νέος!

6:21 PM  
Blogger rodanis said...

Ο Σεφέρης θεωρούσε τον Παπαδιαμάντη έναν από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές. Και όλοι μας νομίζω διαβάζοντας τα πεζά του, θα συμφωνήσουμε οτι είναι εξόχως ποιητικά. Εαν λοιπόν η ποίηση δεν μεταφράζεται, τότε πώς περιμένουμε να μεταφράζεται ο Παπαδιαμάντης; Θα μου πείς, εάν δεν γνωρίζεις π.χ. Γαλλικά και δεν είσαι σε θέση να τα μάθεις σε μία βδομάδα όπως εγώ, γιατί να μην μπορείς να πάρεις μια γεύση, έστω και όχι απόλυτα αυθεντική από το έργο ενός μεγάλου Γάλλου ποιητή, π.χ. του Βωντλαίρου μέσα από μια Ελληνική μετάφραση; Σωστά, διαφέρει όμως άραγε η γλώσσα του Π. από την καθομιλουμένη τόσο, ώστε να χρήζει «μεταφράσεως» με όλα τα επακόλουθα μιας τέτοιας ενέργειας;
Αναμένομεν εναγωνίως την απάντησιν εν τη συνεχεία του αφιερώματος

Υ.Γ.
«Το επόμενο ποστ θα είναι σε τωρινά ελληνικά.»
Γιατί λες ψέματα; Ε;

8:20 AM  
Blogger Artanis said...

Μα ντιπ για ντιπ αμετανόητος!!! Πουλάκι μου, εσένα πότε και ποιος θα σε μεταφράσει;
Πάντως, όταν το κάνει, θα φροντίσω να εκδοθείς καταλλήλως!

11:10 AM  
Blogger Artanis said...

Ωραία, έβαλα τα χεράκια μου και έβγαλα τα ματάκια μου...

Διαβάζοντας το προηγούμενο σχόλιό μου με φαντάστηκα νταβαντζού αμετανόητων καθαρευουσιάνων μπλογκεράδων!

Α! Π, π, π!?!?

ΓΕΝΝΕΘΛΙΑ!
(χι χι!)

11:12 AM  
Blogger Π said...

Aγαπημένννη μου Artannnis, αυτός ο καινούργιος δεν έχει ακόμα δει πόσο εύκολα μπορούμε να το κάνουμε μπάχαλο το μπλογκ του στο άψε-σβήσε (ή, αλλιώς, εν μιά νυκτί - για να καταλάβει και αυτός). Παρατηρείς και εσύ ότι δεν έχει ακόμα επισκεφθεί τα σχόλια; Δράττομαι λοιπόν της ευκαιρίας (είδες πώς τα μιλάω τα ξένα;) για να σου πω να μην ανησυχείς: φαίνεται Σελασφόρητος αλλά μπορεί και να εκδοθεί και να εμπαρθεί και μην τον βλέπεις έτσι, στα κανονικά του μελιτσουλάει ανέτως (για αυτό το τελευταίο δεν του δίνω μετάφραση - να πάει να κάνει research!). Aλήθεια, η morgana πού γυρνάει;

1:22 PM  
Blogger Π said...

Aγαπημένννη μου Artannnis, αυτός ο καινούργιος δεν έχει ακόμα δει πόσο εύκολα μπορούμε να το κάνουμε μπάχαλο το μπλογκ του στο άψε-σβήσε (ή, αλλιώς, εν μιά νυκτί - για να καταλάβει και αυτός). Παρατηρείς και εσύ ότι δεν έχει ακόμα επισκεφθεί τα σχόλια; Δράττομαι λοιπόν της ευκαιρίας (είδες πώς τα μιλάω τα ξένα;) για να σου πω να μην ανησυχείς: φαίνεται Σελασφόρητος αλλά μπορεί και να εκδοθεί και να εμπαρθεί και μην τον βλέπεις έτσι, στα κανονικά του μελιτσουλάει ανέτως (για αυτό το τελευταίο δεν του δίνω μετάφραση - να πάει να κάνει research!). Aλήθεια, η morgana πού γυρνάει;

1:22 PM  
Blogger Π said...

A, ο blogger μου το έβαλε εις διπλούν το σχόλιο. Θείον σημάδι ότι πρέπει να συνεχίσωμεν!

1:25 PM  
Blogger Artanis said...

Νομίζω ότι ο οιωνός του φιλτάτου blogger ήταν σαφέστατος και οφείλουμε να συνεχίσουμε το θεάρεστο έργο του μπαχαλέματος.

Δηλώνω λοιπόν ευθαρσώς (σωστά το έγραψα τώρα τούτο;) ότι:

1) Η συντρόφισσα μοργκάνω μας την έκανε με ελαφρά πηδηματάκια και η απουσία της από την οικογένεια της μπλογκόσφαιρας (αγαπητέ σελασφόρε, χρειάζομαι καθαρευουσιάνικη μετάφραση γι αυτήν την νεοελληνικότατη λέξη, παρακαλώ) μας έχει κοστίσει. Το μπαχάλεμα (επίσης μετάφραση, παρακαλώ) δεν είναι πια το ίδιο χωρίς την μάγισσα.

2) Το μελιτσούλεμα (εδώ σε θέλω, μάστορα, να μεταφράσεις αυτό) είναι η διαδικασία μύησης για τους νεοφώτιστους μπλόγκερς (μία από τα ίδια, παρακαλώ), που εισέρχονται στην παρέα μας. Κρίμα που δεν είμασταν συντονισμένοι καλά στην άφιξη του φιλτάτου rodanis και την γλύτωσε, αλλά ποτέ δεν είναι αργά.

Το δεύτερο στάδιο της μύησης περιλαμβάνει τις λέξεις "ανεμενέμονη" και "μενεξεταστέοι".

Hint: Το σούπερ-ντούπερ (άλλη μία γύρα από τα ίδια) μπαχάλεμα (αυτό οφείλεις να το έχεις μεταφράσει ήδη, αργείς) δεν θα είναι ποτέ το ίδιο, τώρα που εγκατέλειψε το ευγενές άθλημα του μπλόγκινγκ (γκαρσόν, άλλη μία!) η φίλτατη mamani.

2:34 PM  
Blogger Σελασφόρος said...

Αγαπητέ ομοθαλή και ομογάλακτε Ροδάνη,
Μην είσαι τόσο μετριόφρων: Εγώ μπορώ να βεβαιώσω κάθε δύσπιστο ότι έμαθες άπταιστα γαλλικά μέσα σε δύο μόνο ώρες, ευρισκόμενος εν νήσω του ινδικού ωκεανού! Σε ευχαριστώ που μου προλογίζεις το επόμενο πόστιον. Μετά φιλαρακικών καλογηρικών ασπασμών (μετά οσμής νηστείας, σκορόδων και κρομμύων).
Φιλτάτη Αρτάνις,
Μην ανησυχείς καλέ, εκδίδομαι μόνος μου όλη την ώρα... Μπήκα στον πειρασμό –παρότι κινδυνεύω να φανώ γραφικός– να γράψω ακόμα μια φορά στην παλαιά γλώσσα. Ορκίζομαι σε ότι έχω ιερό ότι το επόμενο πόστιον θα είναι στα τωρινά ελληνικά, αλλιώς θα αλλάξω το όνομά μου από σελασφόρος σε κερασφόρος! Μετά σεμνών αόσμων ασπασμών!
Ποιός έχει γενέθλια; Χρόνια πολλά!
Εκλαμπρότατε Π,
Μεγάλη έκπληξη να βρίσκω στο φτωχικό μου βλόγιον τόσα πολλά σχόλια! Πράγματι άργησα να έμβω εις τα σχόλια διότι ο φουκαράς δούλευα (τον κόσμο). Ταπεινός σας εκπαρθείς και ενδιδόμενος δούλος, άνευ ασπασμών (γιατί αγκυλώνεις!)
Φιλτατοτάτη Αρτάνις,
Μόλις μπήκα να καταχωρίσω απάντηση και βλέπω με χαρά ένα ακόμα σχόλιο σας! Σας παρακαλώ βοηθείστε με τις άγνωστες λέξεις γιατί είμαι σκράπας στα σανσκριτικά! Τι είναι "ανεμενέμονη" και "μενεξεταστέοι"; Με το «blog» είμαστε καλυμμένοι, έχει ήδη μεταφραστεί από τον Π ως βλόγιον (από το αρχαιοελληνικό ευλόγιον), άρα μπλογκόσφαιρα στην παλιά γλώσσα: βλογ(ι)όσφαιρα. Με το ποστ υπάρχουν διάφορες αναιδείς προτάσεις. Για τα άλλα το παλεύουμε!
Ευχαριστώ για το μπαχάλεμα! Φιλάκια.

3:49 PM  
Blogger Π said...

Artanis: «Eυθαρσώς»;;;;; Eίσαι καλά χριστιανή μου; εκεί που πάμε να συνεφέρουμε τον άλλον, θα μου χαλάσεις εσύ;

Aλλά μπορούμε ήδη να είμαστε υπερήφανοι: «Ποιός έχει γενέθλια», γράφει ο ανυποψίαστος! «Τι είναι "ανεμενέμονη" και "μενεξεταστέοι"», γράφει ο οκνηρός που αρνείται να κάνει στοιχειώδη έρευνα! Eνώ βέβαια για το μελιτσούλεμα ούτε που τολμάει να ρωτήσει ο ξαφνικά ντροπαλός που υπαινίσσεται δήθεν αναιδείς προτάσεις για το "ποστ" αλλά δε μας τις λέει! Aντ' αυτού μου βάζει λόγια που ουδεπόποτε είπα: ακούς εκεί "βλόγιον"! Kαι κράτα μία πισινή όταν σου ορκίζεται σε ό,τι έχει ιερό, γιατί ιερό δεν έχει (κράτα και μία μπροστινή γιατί δεν έχει ούτε όσιο). Kαι καλά, τη morgana και τη mamani (και την ou ming) τις χάσαμε - ο Γαιόκυρος πού είναι;

Oκνηρέ που αρνείσαι να κάνεις στοιχειώδη έρευνα, να σου δώσω hint χιντότερο αυτουνού που σου έδωσε η Artanis: οι απαντήσεις βρίσκονται (εν μέρει) στο blog της (αλλά εν βάθει αβυσσαλεοτέρω του της Δεβυσσείου Bυθισθείσης Mητροπόλεως). Kαι το κορίτσι μετάφραση σου ζήτησε, όχι παίγνιον!

Eν τω μεταξύ, επειδή κάτι γράφεις για Παπαδιαμάντη: σε ποιό μαγαζί τραγουδάει αυτή;

4:59 AM  
Blogger Σελασφόρος said...

Θα μελετήσω ενδελεχώς το βλογίον της Αρτάνιδος εις αβυσσαλεότερον του Δεβυσσείου Βυθισθέντος Καθεδρικού βάθη, με μύχια ανομολόγητη προσδοκία να βρω, εκτός από απαντήσεις στα τεθέντα, τίποτα κορίτσια με λιναρά μαλλιά ή πεπλοφόρους χορεύτριες• πάντοτε με τη δέουσα προσοχή: Ελλοχεύουν δεβύσσειοι νέγροι, μικροί μεν, προικισμένοι δε.
Η Παπαδιαμάντη τραγουδάει τις καθημερινές στην ‘Τρελλή Βραδυά’ με την καλλίπυγο Εμμανουέλλα Ροΐδη (20ο χιλιόμετρο εθνικής) και τα σαββατοκύριακα στα ‘Ρόδινα Ακρογιάλια’ με τη πληθωρική Τζίνα Βυζιηνού (στην παραλιακή). Είσαι να κλείσουμε τραπέζι για Σαββατοκύριακο;

10:10 AM  
Blogger Π said...

Oυ, έχει λίγη ομίχλη αλλά άμα ακολουθήσεις τα βήματα στο χιόνι θα βρεις και χρώματα και αρώματα και ανέμους και φεγγάρια και ξωτικά και πυροτεχνήματα...

Ποιό Σαββατοκύριακο - εισιτήριο διαρκείας θέλω! Tρελαίνομαι για τις αξέχαστες λαϊκές επιτυχίες της Βυζιηνού «ποιός μου σκότωσε τ' αδέρφι», «ένα ταξίδι έκανα», «μάνα μου, αμαρτία μου» και «μιά παλιά ιστορία».

(Tο καλλιτεχνικόν της πρώτης φίρμας νομίζω πως είναι Σάντυ Παπαδιαμάντη.)

4:18 PM  
Blogger rodanis said...

Αδελφέ σελασφόρε
Κατ αρχήν υπερβάλλεις. Σε δύο ώρες έμαθα μόνο όσα απαιτούνται για την κατανόηση των απυθμένου βαθύτητος Γαλλικών ανεκδότων (δηλ. Κώλος, σκατά, γουρούνι).

Όπως βλέπω, σου το μελιτρούλεψαν το βλογιόκομά σου οι αναίσχυντοι. Ως προς δε την έννοια του μελιτσουλέματος, ως μέγας γλωσσολύτης και γλωσσοερμηνευτής, υποπτεύομαι κάποια σχέση με την έννοια του “portato” το οποίον εφαρμόζουμε στον σεπτό αδελφό Βασίλειο κατά την επίσκεψή του από το μοναστήρι της Βιέννης, προσαρμοσμένο βέβαια στα ψηφιακά πλαίσια. Μάλλον χαίρομαι που το γλίτωσα (;)

Περί του “ανεμενέμονη" και "μενεξεταστέοι", έχω να πω οτι μάλλον πρόκειται για τα γνωστά σαρδάμ του πληκτρολογίου (αναμενόμενη και μετεξεταστέοι) όχι όμως τυχαία σαδράμ, αλλά διανθισμένα με ανεμώνες και μενεξέδες. Κατά συνέπεια θα σε συμβούλευα να μήν υποκύψεις στο φρικτότατο αυτό καψόνι της δήθεν ανακάλυψης «κρυφών εννοιών» στο οποίο τόσο χαιρέκακα ορισμένοι σε υποβάλλουν. Δεν είμεθα κυνηγοί θησαυρών αδελφέ. Τον θησαυρό, τον έχομεν ήδη στην καρδίαν μας.

Τέλος, περι των σουξέ της Τζίνας Βιζυηνού, δεν πρέπει να λησμονούμε και το νεότερο «Απ΄ τον Περαία μπάρκαρα, στη Νάπολη ν΄ αράξω»

Μετά ασπασμών

10:28 AM  
Blogger Σελασφόρος said...

Παμμέγιστε χειριστά των ηλεκτρονικώνε υπολογιστώνε, Ροδάνη, σας ευχαριστώ εκ βαθέων δια την διαπλάτυνση της κεντρώας σελίδος του ημετέρου βλογίου. Δεν ηξεύρω τι θα έπραττον δίχως τας εϊτστιεμελικάς (HTML)γνώσεις σας. Σας ευχαριστώ, επίσης, και δια το ότι παρότι είχατε τους κωδικούς του βλογίου, δεν του ηλλάξατε τα φώτα. Είθε ο μεγαλοδύναμος να φυλάττη τους ανυποψιάστους από τας εκτοξευόμενας κατ' αλλήλων βαναύσους πλάκας.
Μετά ασπασμών.

12:27 PM  
Blogger Σελασφόρος said...

Παμμέγιστε χειριστά των ηλεκτρονικώνε υπολογιστώνε, Ροδάνη, σας ευχαριστώ εκ βαθέων δια την διαπλάτυνση της κεντρώας σελίδος του ημετέρου βλογίου. Δεν ηξεύρω τι θα έπραττον δίχως τας εϊτστιεμελικάς (HTML)γνώσεις σας. Σας ευχαριστώ, επίσης, και δια το ότι παρότι είχατε τους κωδικούς του βλογίου, δεν του ηλλάξατε τα φώτα. Είθε ο μεγαλοδύναμος να φυλάττη τους ανυποψιάστους από τας εκτοξευόμενας κατ' αλλήλων βαναύσους πλάκας.
Μετά ασπασμών.

12:27 PM  
Blogger Π said...

Bλέπω νέο θείον σημάδι που μου επιβάλλει να επανέλθω. Oρθοτάτη η προσθήκη του σουξέ, αβασιμότατες οι γλωσσολυτικές εικασίες: ακου σαρδάμ! Hθελημένα λογοπαίγνια ήταν όλα και να σταματήσετε να επινοείτε προφάσεις εν οκνηρία!

+ ο Kύριος με θυμόν +

6:22 PM  
Blogger just me... said...

όλα τα ωραία ξεκινούν από την τύχη...

ψάχνοντας λοιπόν για Παπαδιαμάντη, προσελιδώθηκα στο ημερολόγιο αυτό..
έχω ενθουσιατεί από τους διαλόγους σας και τη γραφή.
Θα επανέλθω πάντως, συντομα γιατι ανακάλυψα καλή παρέα..
φιλικα
δημητρης

2:46 PM  
Blogger Σελασφόρος said...

Δημήτρη σε ευχαριστώ πολύ. Αν σου αρέσει η παλαιά γλώσσα, ρίξε και μια ματιά στα αφηγήματα του μπλογκ.
Να'σαι καλά

2:25 PM  
Blogger Σελασφόρος said...

Αγαπητή/έ disa για κάποιο λόγο που μάλλον έχει να κάνει με το encoding, δεν μπορεί να διαβαστεί το σχόλιο σου -τουλάχιστον δεν μπόρεσα να το διαβάσω εγώ, παρά τις διαφορετικές επιλογές στο encoding.

4:13 AM  

Post a Comment

<< Home